Artikel


De betekenis van Cornelis Bok

Tweehonderd jaar geleden bestond er nog geen fotografie. Indien de omgeving al werd vastgelegd was dat op tekeningen en schilderijen. Het schaarse materiaal dat bewaard is gebleven verdient daarom de nodige zorg om het voor het nageslacht zeker te stellen. Dat geldt zeker voor het werk van Cornelis Bok.  Cornelis Bok geeft ons een redelijk betrouwbaar beeld van de steden en dorpen van ons Noorderkwartier in lang vervlogen jaren.  Daarom heeft Bok in onze tijd de erkenning gekregen die hij tijdens zijn leven moest ontberen. In 1988 met een tentoonstelling in het West-Fries Museum in Hoorn. In 2004 met de kunstexpositie Meesterlijk Schagen en in 2005 met het boek Cornelis Bok (1777- 1836) – Een opmerkelijke West-Fries kunstschilder en schrijver. Klik op Bok-boek. Langs de Cornelis Bok fiets- of wandelroute kun je live - op de oorspronkelijke locatie - van veel van zijn werken genieten.  Klik op Wandelroute of Fietsroute
23. Schagen Hoogadelijk Slot


Topografie
Met zijn werk treedt Bok in de voetsporen van zijn vakbroeders uit de achttiende eeuw, zoals Roelof Roghmans, Abraham Rademaker en Adriaen Zeeman.
Hun tijdgenoten Cornelis Pronk, Hendrik Tavenier, Abraham de Haen en Jacobus Schijnvoet hadden in de periode 1725-1735 het geluk dat Andries Schoemaker, een rijke Amsterdamse lakenkoopman, tevens bekwaam amateur-tekenaar, steden, dorpen en belangrijke gebouwen van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in beeld wilde vastleggen en daartoe een beroep deed op hun vakkennis. Voor de periode dat zij ingehuurd werden hadden zij de zekerheid van een inkomen. Meer weten? Klik op Andries Schoemaker

Armoede Cornelis Bok kwam helaas een kleine eeuw later op de wereld. In de Lage Landen heerste armoede en werkeloosheid. De eens zo trotse Verenigde Oost Indische Compagnie was in 1795 jammerlijk ten onder gegaan aan wanbeheer en corruptie. De vierde Engelse oorlog (1780-1784) en de Franse overheersing (1795-1813) hadden ’s lands economische weerbaarheid deerlijk aangetast. Waren de omstandigheden beter geweest dan was Cornelis’ talent waarschijnlijk tot grotere ontwikkeling gekomen. Ondanks zijn behoeftige omstandigheden heeft Bok toch heel wat werk nagelaten.. 
 
Restauratie noodzakelijk Na tweehonderd jaren verkeren veel van zijn werken in een slechte staat. Onderstaande lijst spreekt wat dat betreft voor zich. In de loop de eeuwen zijn werken verdwenen. Van enkele kennen wij alleen nog een foto of een nageschilderd exemplaar. Aan een zevental werken wordt getwijfeld of zij wel door Bok zijn gemaakt. Van veel werken is onbekend wie de eigenaar is, waar zij zich bevinden en of zij nog wel bestaan. Gelukkig zijn er in de laatste jaren tot dan nog onbekend werken van hem opgedoken. In onderstaande lijst geven wij een actueel overzicht.
Voor alle correcties en aanvullingen zijn wij nu al zeer erkentelijk.

Lijst met
werken van Cornelis Bok per 01.01.2021 met opmerkingen.  Klik op pdfWerken.pdf


Restauratie en financiering 
Omdat het om veel tekeningen en ingekleurde tekeningen gaat is voor de restauratie een flink kapitaal nodig. Allereerst is het nodig van zoveel mogelijk werken de eigenaar en de actuele staat te achterhalen. Immers onze inventarisatie kan achterhaald zijn. Aan de hand van de geactualiseerde inventarisatie kan een raming gemaakt worden van de per werk benodigde fondsen. Voor werken die in het bezit zijn van een publiekrechtelijk orgaan, zoals een gemeente, zal waarschijnlijk sneller een restauratiebudget kunnen worden gevonden dan voor werken die particulier bezit zijn. De particuliere eigenaar zal bereid moeten zijn om mee te werken en mee te betalen aan de restauratie. Gezien het algemene belang zal wellicht een deel van de kosten gesubsidieerd kunnen worden. Hiervoor dienen wel sponsoren te worden gevonden.

Digitale restauratie en expositie
Een andere methode om het resultaat van restauratie zichtbaar te maken is digitale restauratie. Ook digitale restauratie kost geld. Het is alleen eenvoudiger. Met het beschikbare digitale materiaal waarover wij beschikken zal dat in veel van de gevallen mogelijk zijn. Wel moeten we iemand zien te vinden die de digitale restauratie kan en wil uitvoeren en bereid is een offerte af te geven. Het ligt voor de hand om te beginnen met werken uit Schagen en omgeving waarvan zeker is dat het "echte Bokken zijn". Bij digitale restauratie is het mogelijk het werk af te drukken in grootformaat. Indien het werk wordt getoond met een evengrote professionele foto van de situatie van nu krijg je een duidelijk inzicht in de landschappelijke en bouwkundige veranderingen van onze omgeving. Bovendienwordt de betekenis van Bok nog eens extra geaccentueerd. Dat zou zeker een expositie waard zijn.

 

pdfMuseum krijgt meesterlijke Bok

 

Historische Vereniging Schagen en omstreken

Schoenmakerspad 1

1741 XM Schagen