Maarten Leegwater (1933-2014), een theaterman in hart en nieren

Journalist, schrijver en theaterman Maarten Leegwater werd op 20 januari 1933 geboren in Medemblik. Hij groeide met zijn oudere broer Pieter op in Hensbroek, waar zijn ouders Pieter Leegwater en Jannetje Pauw een boerenbedrijf bestierden. Datzelfde Hensbroek diende als inspiratie voor zijn boek 'Dag Dorp' (1998), waarvan de flaptekst zijn beroepen opsomt: 'Boeren- en tuindersknecht, annex bladenbezorger, en meteropnemer. Kruideniersbediende, verkoper in een grammofoonplatenzaak, impresario en tenslotte journalist.' En ook nog als nevenberoepen: 'Promotor, manager en producent van tal van theaterproducties.' Maarten Leegwater regisseerde – letterlijk – ook het einde van zijn leven. Hij overleed in zijn woonplaats Schagen op vrijdag 29 augustus 2014.
In het zevende leerjaar – hij deed er acht – op de lagere school in Hensbroek onderscheidde Maarten Leegwater zich al door maandelijks een klassenshow te presenteren. Hij speelde toneel bij 'Nieuw Leven' in Opmeer, eerst in de jongerengroep en later bij de volwassenen.

Correspondent
Naast alle net genoemde beroepen was Maarten ook nog plaatselijk correspondent voor de edities Alkmaarsche Courant/Dagblad voor West-Friesland van de toenmalige Verenigde Noordhollandse Dagbladen (VND). Dat deed hij zo goed, dat hij in 1960, op 27-jarige leeftijd, werd gevraagd om als journalist op de redactie van het Dagblad voor West-Friesland in Hoorn te komen werken. Daar speelde hij een belangrijke rol in de totstandkoming in 1969 van de – toenmalige – schouwburg Het Park aan de Westerdijk.

Maarten Leegwater was toen al bij de krant vertrokken en overgestapt naar theater/organisatiebureau EMF (Evenementen, Manifestaties en Feesten), opgericht in Hoorn door Bert Smits. Verschil van inzicht binnen de leiding van het bureau leidde tot het einde van EMF.
Nadat hij VND-hoofdredacteur Wout Middelbeek daaromtrent benaderde, werd Maarten opnieuw bij de krant aangenomen en kon hij zich melden op de redactie van de editie Schager Courant. Schagen werd zijn woonplaats en zou dat blijven tot zijn dood. Zijn werk voor de krant hield ook het schrijven van toneelrecensies in. Hij was soms niet mals met zijn scherpe kritiek, hetgeen niet door iedereen werd gewaardeerd.

Theaterman
Steeds meer ontwikkelde Maarten Leegwater zich tot 'een theaterman in hart en nieren' (het Scagon Theater eerde hem met deze woorden in zijn overlijdensadvertentie). Begin jaren zeventig was hij de initiator van het jaarlijkse Schager Eenakterfestival. Hij richtte het toneelgezelschap Samen op en trok daarmee zo'n tien jaar door het land. Hij was vanaf 1975 programmeur voor het Scagon Theater en de inspirator/producent van een tienjarige reeks met stukken van toneelauteur Herman Heijermans.
Na zijn journalistieke loopbaan ging Maarten Leegwater, toen 60 jaar, zich toeleggen op zijn twee grootste liefhebberijen: schrijven en theater maken. Dat leidde tot drie boeken, diverse musicals en toneelstukken. In 2002 kreeg hij van de Stichting Creatief Westfries de eerste Jan Pannekeetprijs, onder meer voor het muziekspel dat hij schreef over het leven van Daan Pool.

Een opmerkelijk gebeurtenis was zijn tachtigste geboortedag in januari 2013. Voor het eerst sinds twintig jaar vierde Maarten zijn verjaardag. Hij deed dat met 86 genodigden in het Scagon Theater. En hij vond het 'een geslaagde dag!'
Van zijn laatste theaterproject, 'De tragische misstap van een goede Schagenees' over de overval op het Schager postkantoor in 1949, kon hij zelf het eindresultaat niet meer meemaken, maar hield wel tot het laatste moment de regie. Maarten regelde voor zijn overlijden op 29 augustus 2014 ook nog zijn eigen herdenkingsplechtigheid: op vrijdag 24 oktober, de dag voordat zijn laatste theaterstuk in première zou gaan, als eerste van een serie van twaalf voorstellingen.

Onderscheiding
Zijn laatste uitdrukkelijke wens was dat tijdens die bijeenkomst bekend gemaakt zou worden dat hij een maand voor zijn dood benoemd was tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau. Maarten Leegwater was zelf niet meer in staat geweest die onderscheiding in ontvangst te nemen. De uitreiking door burgemeester Marjan van Kampen gebeurde postuum alsnog aan Nel Berkvens, vriendin en 'maatje' van Maarten Leegwater. Zij was zijn 'digitale assistentie' – hij verfoeide de computer – en was heel belangrijk voor hem in de laatste fase van zijn leven.
Na de plechtigheid ontvingen de genodigden het boek 'Op het eerste plan, herinneringen van Maarten Leegwater' dat hij op zijn sterfbed had samengesteld.

Publicaties
De boeken 'Dag Dorp' (1998), 'Tegen kost en inwoning' (2006) en 'Vreemde kostgangers' (2012). Verder een aantal muziekspelen en toneelstukken.
Zie ook de filmbeelden over zijn laatste productie https://vimeo.com/110196553.

Geraadpleegd
Nel Berkvens en verder o.m. publicaties in het Noordhollands Dagblad/Schager Courant op 31 augustus 2014, 23 september 2014 en 25 oktober 2014.

Gegevens aangeleverd en bewerkt door: Peter Smit te Alkmaar (2015). 

Dit artikel is met goedvinden in dank overgenomen uit het Westfries Biografisch Woordenboek.