Artikel
Voor hen die vielen 1940-1945
Ieder jaar op 4 mei, ‘s avonds om acht uur, worden overal in Nederland de gevallenen en de mensen van verzet herdacht. In Schagen houden een verzetsmonument in het centrum, een verzetsmonument en de straatnamen in Muggenburg tezamen de herinnering levend aan hen die vielen en aan hen de moed hadden zich te verzetten.
Er waren vele vormen van verzet, van passief verzet, door het zoveel mogelijk negeren van de bezetter, tot het in onze omgeving minder voorkomende gewapende verzet. Verzetslieden van de knokploegen, de ordedienst, de sabotage- en andere groepen en eenlingen streden ieder op hun manier tegen de vijand en voor de vrij-heid.
Zo zijn er ook in deze regio veel mensen als eenling of als lid van een organisatie binnen het verzet actief geweest. Actief met taken zoals het op stencil zetten en verspreiden van radioberichten uit Londen, het doorgeven van vijandelijke troepenbewegingen en bewapening aan de kust en elders, het plegen van overvallen voor bonkaarten en bevolkingsregisters, het verborgen houden van joodse en andere onderduikers, het vervalsen van persoonsbewijzen en andere identiteitspapieren en het vervoer van voedsel en wapens ten behoeve van verzetsgroepen. Activiteiten, waarvoor ook hier mensen hun leven gaven. Opvallend was dat deze mensen, bij het verrichten van soms levensgevaarlijk werk, nauwelijks stilstonden bij de risico's die ze liepen. De een handelde uit verontwaardiging, de ander vanuit zijn geloof en een derde 'rolde er vanzelf in'. Want in de oorlog smeedde de illegaliteit een band tussen mensen van verschillende gezindten en politieke voorkeuren. Het was praktisch onmogelijk om al deze mensen die een aandeel hadden in het verzet middels een straatnaam te gedenken. Daarom heeft de gemeente Schagen gekozen voor een beperkt aantal straatnaamgevingen met als doel een eerbetoon en blijvende herinnering aan allen die zich in de oorlogsjaren hebben onderscheiden.
Het initiatief
Komrij, Anneveldt, Blokker en Gootjes zijn in Schagen vooral bekende namen, omdat enkele straten in de wijk Muggenburg naar deze verzetshelden genoemd zijn. Het driemanschap J. Vos, O. Koopman en G. Jansma heeft een bijzondere binding met deze namen. Zij hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog eveneens in het verzet gezeten. Als dank aan de gemeente Schagen voor de herdenking van de verzetshelden in onze wijk, nam het drietal het initiatief voor een monument.
Overvallen, gestolen bevolkingsregisters, onderduikers, vervalste handtekeningen..... Het zijn de karakteristieke ingrediënten van een doorsnee oorlogsverhaal. Deze termen duiken voortdurend op in hun herinneringen en spelen nog altijd een belangrijke rol in hun leven. In 1985 organiseerden zij een reünie van verzetsleden van de groepen Zijpe/Callantsoog en Schagen en ook voor 1990 stond een dergelijke reünie weer op de agenda. Het leek een mooi plan deze bijeenkomst te combineren met de onthulling van een sculptuur. Het feit dat het voormalige verzet wordt herdacht door de gemeente Schagen in de vorm van straatnamen, vond de ras Callantsoger Jan Vos zo mooi, dat hij op zijn beurt de gemeente wilde bedanken met een monument. Het moest een sculptuur op een sokkel worden in de wijk Muggenburg. Jan zocht contact met Gerrit Jansma uit Hoogwoud, die op zijn beurt Oene Koopman uit Schagen erbij haalde. Na overleg kwamen zij tot het besluit: dat monument moet er komen. Zij vormden een driemanschap en noemde dat: Comité Vrijheidsstrijd 1940-1945.
Onthulling
Uit alle windstreken kwamen ze, de ex-strijders die het comité voor de ceremonie had uitgenodigd. Zelfs uit Canada. Het echtpaar Luider, 38 jaar geleden naar Calgary in Canada vertrokken, had de vlucht over de Atlantische Oceaan gewaagd. Mensen die elkaar direct na de bevrijding uit het oog hadden verloren, schudden elkaar na 45 jaar weer de hand. Met vertwijfelde gezichten probeerden kameraden van weleer elkaars namen voor de geest te halen, iets dat na de herkenning met het nodige enthousiasme en een brede lach gevierd werd. Maar die opgewektheid maakte plaats voor bewogen blikken, toen O. Koopman en M. Mink de gruwelen van ruim 45 jaar geleden weer lieten herleven. Dichteres M. Mink bracht een gedicht over de "Gewonde Soldaat". Oene Koopman blikte terug aan de hand van daden van de Zijper verzetsstrijder Piet Ott, verzetscommandant van de leden van het comité.
De echtgenote van wijlen Piet Ott, Nel Ott-Gootjes, onthulde het monument. Zo wordt voor vele generaties de herinnering aan het verzet levendig gehouden.
Holland zullen we nooit geven
Holland is ons hoogste goed,
Daarvoor geven wij ons leven
Daarvoor storten wij ons bloed.
Holland is geen land van slaven
Hollands grond wordt nooit onteerd,
Liever dood er in begraven
Dan als knecht er geregeerd.
Bronnen
Reacties
