Artikel

 

Anthoni van Noordt, componist en organist

Anthoni van Noordt werd in 1617 geboren in Scha­gen aan het Noord. De familie van Noordt kende veel bekende kunstenaars: 
- Vader, Sijbrand, senior (ca. 1590-1654), was  schoolmeester, beiaardier en organist. Vanaf 1630 woonde het gezin in Amsterdam. Sijbrand werd in 1642 aangesteld als beiaardier van de Zuiderkerk.

- Ook broer Jacob (1620-1680) was organist, componist en beiaardier. 
- Broer Jan (Joan) ontpopte zich tot een bekend historie- en portretschilder en schilderde voor vele regentenfamlies.
- Broer Lucas was predikant.
- De zoon van Jacob, Sijbrand junior, was een uitstekend componist en organist van de Grote Kerk in Haarlem.

 

Anthoni kreeg zijn oplei­d­ing van Dirck Jansz. Sweel­inck, zoon van de beroemde Jan Pieter­szoon Sweel­inck. Vader en zoon Sweelinck waren achtereenvolgend organ­ist van de Oude Kerk te Ams­ter­dam,
zie afbeelding hieronder.

 

Oude Kerk Asd

 

 

In 1652 werd Anthoni aangesteld als organist van de Nieuwezijds Kapel. Hij volgde daarmee zijn broer Jacob (1620-1680) op, die promoveerde naar de Oude Kerk.

In 1660 verscheen de bundel Tabulatuur-boeck van Psalmen en Fantasyen. Het bevat de enige bekende composities van Anthoni van Noordt: tien psalmen met variaties en zes fantasieën voor orgel. Deze stukken behoren tot het beste wat er in de zeventiende eeuw in Nederland is gecomponeerd; ze staan nog geheel in de traditie van de werken van Jan Pietersz. Sweelinck De algemene smaak was in de tussentijd echter sterk veranderd en het succes bleef uit. Constantijn Huygens oordeelde gereserveerd over de stukken. Een exemplaar is bewaard gebleven en bevindt zich in de collectie van de Jagiellonische Universiteit te Krakau.

 

illustratie van noordt

In 1664 werd Van Noordt aangesteld als organist van de Nieuwe Kerk (zie afbeelding hieronder) als opvolger van Dirk Janszoon Sweelinck.  

Nieuwe Kerk

Hij behield zijn post tot 1673, toen hij op grond van zijn slechte gezondheid werd ontslagen met behoud van salaris.
Zijn opvolger Hendrick Rijpelenburgh die les van hem heeft gehad, moet als organist bepaald geen groot licht zijn geweest.
Meer recent was Gus­tav Leon­hardt (1928−2012) vaste organ­ist. Bern­hard Win­semius is dat sinds 1981. Op 1 jan­u­ari 2013 is tevens Henk Ver­hoef benoemd tot vast organist.

 

Tijdens zijn werkzame leven heeft Anthoni veel orgels gekeurd, o.a. in Amsterdam en Rotterdam.

 

Anthoni timmerde niet aan de weg. Zijn leven was gewijd aan de muziek. Er zijn van hem geen lofdichten, gegraveerde portretten of vermeldingen in kranten of kronieken bekend. 

Van zijn werk is weinig bewaard gebleven. Ook is weinig bekend over zijn leerlingen. Pas nu erkennen wij zijn muzikale betekenis.  

Van Noordt bleef ongehuwd. Hij stierf in zijn huis aan de Bloedstraat en werd - net als zijn vader - begraven in de Zuiderkerk in Ams­ter­dam op 23 maart 1676. 

 

Klik op Bronnen voor meer informatie.

 

 

Historische Vereniging Schagen en omstreken

Schoenmakerspad 1

1741 XM Schagen