Artikel
Anthoni van Noordt, componist en organist
Anthoni van Noordt werd in 1617 geboren in Schagen aan het Noord. De familie van Noordt kende veel bekende kunstenaars:
- Vader, Sijbrand, senior (ca. 1590-1654), was schoolmeester, beiaardier en organist. Vanaf 1630 woonde het gezin in Amsterdam. Sijbrand werd in 1642 aangesteld als beiaardier van de Zuiderkerk.
- Ook broer Jacob (1620-1680) was organist, componist en beiaardier.
- Broer Jan (Joan) ontpopte zich tot een bekend historie- en portretschilder en schilderde voor vele regentenfamlies.
- Broer Lucas was predikant.
- De zoon van Jacob, Sijbrand junior, was een uitstekend componist en organist van de Grote Kerk in Haarlem.
Anthoni kreeg zijn opleiding van Dirck Jansz. Sweelinck, zoon van de beroemde Jan Pieterszoon Sweelinck. Vader en zoon Sweelinck waren achtereenvolgend organist van de Oude Kerk te Amsterdam,
zie afbeelding hieronder.
In 1652 werd Anthoni aangesteld als organist van de Nieuwezijds Kapel. Hij volgde daarmee zijn broer Jacob (1620-1680) op, die promoveerde naar de Oude Kerk.
In 1660 verscheen de bundel Tabulatuur-boeck van Psalmen en Fantasyen. Het bevat de enige bekende composities van Anthoni van Noordt: tien psalmen met variaties en zes fantasieën voor orgel. Deze stukken behoren tot het beste wat er in de zeventiende eeuw in Nederland is gecomponeerd; ze staan nog geheel in de traditie van de werken van Jan Pietersz. Sweelinck De algemene smaak was in de tussentijd echter sterk veranderd en het succes bleef uit. Constantijn Huygens oordeelde gereserveerd over de stukken. Een exemplaar is bewaard gebleven en bevindt zich in de collectie van de Jagiellonische Universiteit te Krakau.
In 1664 werd Van Noordt aangesteld als organist van de Nieuwe Kerk (zie afbeelding hieronder) als opvolger van Dirk Janszoon Sweelinck.
Hij behield zijn post tot 1673, toen hij op grond van zijn slechte gezondheid werd ontslagen met behoud van salaris.
Zijn opvolger Hendrick Rijpelenburgh die les van hem heeft gehad, moet als organist bepaald geen groot licht zijn geweest.
Meer recent was Gustav Leonhardt (1928−2012) vaste organist. Bernhard Winsemius is dat sinds 1981. Op 1 januari 2013 is tevens Henk Verhoef benoemd tot vast organist.
Tijdens zijn werkzame leven heeft Anthoni veel orgels gekeurd, o.a. in Amsterdam en Rotterdam.
Anthoni timmerde niet aan de weg. Zijn leven was gewijd aan de muziek. Er zijn van hem geen lofdichten, gegraveerde portretten of vermeldingen in kranten of kronieken bekend.
Van zijn werk is weinig bewaard gebleven. Ook is weinig bekend over zijn leerlingen. Pas nu erkennen wij zijn muzikale betekenis.
Van Noordt bleef ongehuwd. Hij stierf in zijn huis aan de Bloedstraat en werd - net als zijn vader - begraven in de Zuiderkerk in Amsterdam op 23 maart 1676.
Klik op Bronnen voor meer informatie.
Bronnen
Jan van Noordt kunstschilder, klik op Jan van Noordt
