Polder Burghorn

Tegen de westelijke bebouwing van Schagen aan, in de driehoek tussen de Oudedijk, de Valkkogerdijk en de Westfriese Omringdijk, ligt de polder Burghorn. Burghorn behoort tot het zogenoemde nieuwe land, maar bevat blijkens een opgraving in 2008 toch al tekenen van bewoning in de 7e eeuw. De bodem bestond uit veen, dat bewoon- en bewerkbaar werd gemaakt door het graven van afwateringssloten en de aanleg van dijkjes. Gevolg was dat het veen ging inklinken en op den duur weer aan de zee verloren ging. De bewoners werden teruggedreven naar de kreekruggen ten oosten van Schagen.

Burghorn bleef daarna eeuwenlang buitendijks gebied, ook toen rond 1200 de eerste ringdijk om Westfriesland tot stand kwam. Deze was een aaneenschakeling van bestaande dijken en dijkjes, waarvan onder andere de Valkkogerdijk (destijds Scagerdam geheten) en de Oudedijk deel uitmaakten. De toenmalige Omringdijk maakte dus aan de westkant van Schagen een ferme slinger landinwaarts en Schagen lag pal aan zee. De Omringdijk bood bescherming, maar brak in de geschiedenis meerdere malen door, met tienduizenden slachtoffers tot gevolg.

Toen op 20 november 1248 een hevige stormvloed via het Zeegat van Zijpe diepe bressen sloeg in de Scagerdam, liep een groot gebied ten zuiden van Schagen onder water. Daar vormden zich meren, ook wel waarden genoemd, van welke de Heerhugowaard de grootste was. Rond Schagen herinneren diverse wielen nog aan de dijkbreuk van 1248, zoals het Schagerwiel en het Keinsmerwiel. De weggeslagen delen van de Valkkogerdijk en de Oudedijk werden hersteld, met kronkelingen rond de ontstane wielen.

Het buitendijkse waddengebied werd in de eeuwen nadien door aanvoer van zand en klei ondieper en kwam op den duur een groot deel van de tijd droog te liggen. Op 2 maart 1456 gaf Philips van Bourgondië aan zijn halfbroer Willem van Beieren, Heer van Schagen, uit om te bedijken 'een ham of hoek slik, strekkende langs de heerlijkheid van Schagen en den ban van 't Nieuwe Land, als van Sint Maartenskerk in 't voorzegde Nieuwe Land afgaande regt uit tot Burghorn'. De dijkaanleg rond de slikgronden deed in 1461 de polder Burghorn ontstaan. De eerste weloverwogen landaanwinning van formaat, ruim 300 hectare, was een feit. In het begin kon de hoog gelegen polder afwateren op de polder Schagen. Maar na verloop van tijd daalde het maaiveld. Gelukkig was in het begin van de 15e eeuw de windwatermolen ontwikkeld, die afwatering naar hoger gelegen water mogelijk maakte. Ook in de polder Burghorn werd er een gebouwd (1467), achter de huidige camping. Later daalde het oude veengebied van Schagen door verbeterde bemaling sterker dan Burghorn, zodat de molen daar overbodig werd.ber 1248 een hevige stormvloed via het Zeegat van Zijpe diepe bressen sloeg in de Scagerdam, liep een groot gebied ten zuiden van Schagen onder water. Daar vormden zich meren, ook wel waarden genoemd, van welke de Heerhugowaard de grootste was. Rond Schagen herinneren diverse wielen nog aan de dijkbreuk van 1248, zoals het Schagerwiel en het Keinsmerwiel. De weggeslagen delen van de Valkkogerdijk en de Oudedijk werden hersteld, met kronkelingen rond de ontstane wielen.

De door Willem gelegde afsluitdijk, sindsdien deel van de Westfriese Omringdijk, heet tussen Sint Maarten en de Oudedijk nog steeds de Nieuwe Dijk.

BRONNEN:

{vimeo}132630220{/vimeo}