Artikel
Het wapen van Schagen wordt bij de officiële registratie op 26 juni 1816 als volgt beschreven: 'In rood een roos, liggende in een ring en vergezeld van 4 naar de schildhoeken gerichte lelies, alles van goud. Het schild aan de achterzijde vastgehouden door een gewapende man. De man is van natuurlijke kleur, draagt een harnas en een knots over de schouder'.
Het wapen zou volgens een legende verleend zijn door graaf Willem van Holland aan ridder Magnus van Schagen, voor zijn heldendaden bij het beleg van Damiate (Egypte) in 1219. Het officiële wapen is waarschijnlijk ontstaan in de 15e of 16e eeuw. Het wordt vermeld sinds 1555, wanneer het op de zegels van Schagen wordt aangebracht. Overigens schijnen d
e kleuren vroeger zilver op keel (= rood) geweest te zijn. Dit is onder andere te zien op een oude gevelsteen, afkomstig uit Schagen. In oktober 2002 werd de verweerde steen in ere hersteld. Echter niet in Schagen, maar in de gevel van Bloemgracht 15 in Amsterdam. De eigenaar van het pand had de steen bij een antiquair gekocht en vervolgens in de tuin opgesteld. Na een opknapbeurt kreeg het reliëf een plek in de voorgevel, voorzien van de gehakte tekst 'de Ridder en de Roos'. Het wapen op de steen is dat van de gemeente Schagen, echter met enkele afwijkingen van het officiële in 1816 vastgestelde wapen. Ten eerste ontbreekt de cirkel waarin de roos ligt en ten tweede is de kleur van de roos zilver in plaats van goud. De man met de knots is de zogenaamde schildhouder, die hier verwijst naar Heer Magnus van Schagen. Een andere opvatting gaat ervan uit dat de schildhouder vóór de Reformatie Sint Christoforus voorstelde, die het Christuskind droeg. Na de hervorming werd het kind door een knots vervangen.
De knots kan echter ook een verwijzing zijn naar de 'wildeman', een vrijwel naakte, met eikenloof omgorde woesteling die in de heraldiek veelvuldig als schildhouder voorkomt. De vermoedelijke betekenis is een verwijzing naar afstamming van de Germanen. Een andere gedaante waarin we de wildeman tegenkomen is die van de 'berserkers', Noorse strijders die het schrikbeeld waren van de Romeinen. Tijdens cultische feesten hulden de berserkers zich in berenhuiden en brachten zichzelf en elkaar in een heilige extase, waarna zij zich naakt en niets ontziend in de strijd wierpen. Door zich te gedragen als goede strijders van Wodan, geloofden zij in de gunst te komen bij de onberekenbare godheid. Op Terschelling leeft deze traditie nog voort. In de Sunderomfeesten op de Waddeneilanden zien we in de woeste uitdossing van de jongemannen een overblijfsel van het oude berserker-ritueel. De uitdossing kan tegenwoordig allerlei vormen aannemen, vergelijkbaar met Halloween.
