In het eerste nummer van dit jaar staan mooie artikelen over de geschiedenis van Schagen. De ontsluiting van het kanaal Stolpen-Schagen-Kolhorn is daar een voorbeeld van. Verder schrijft Robert Witsen deel vier van de cyclus over de 2e wereldoorlog Schagen vanuit Duits perspectief en een boekbespreking van 'Voetbal als verzetje, sterven voor het vaderland' en nog veel meer verhalen uit onze geschiedenis. Kortom, weer zeer de moeite waard om te lezen. 

De eerste lezing van 2025 is van Jack de Vries. De lezing is in de Nieuwe Nes, Schoenmakerspad 1 op woensdag 5 maart. Aanvang 20.00 uur. Voor leden gratis, niet-leden € 5,-. 

In de 20e eeuw onderging Schagen in de ogen van Jan Jacob de Vries een grote transformatie. Van een rustig plattelandsstadje groeide het tot een belangrijk regionaal centrum voor handel en dienstverlening.  De opkomst van de landbouwmechanisatie zorgde voor meer werkgelegenheid en bracht welvaart. Na de Tweede Wereldoorlog groeide de bevolking snel door de aanleg van nieuwe woningen en infrastructuur. Jan Jacob de Vries (1901-1979) maakte dit van nabij mee. Zijn kleinzoon Jack vertelt vanuit het perspectief van zijn grootvader het verhaal aan de hand van persoonlijke herinneringen en informatie uit het privé-archief.

Jack de Vries. (Leeuwarden, 1961) is sinds 2020 gemeentearchivaris in Súdwest-Fryslân. Daarvoor werkte hij 33 jaar bij de provincie Fryslân als archivaris, adjunct-archiefinspecteur, communicatieadviseur en coördinator leren en ontwikkelen.

Voor leden is de lezing gratis, niet-leden € 5,-.  Koffie of thee 1,50 euro.

Ook in de vierde Kakelepost, het winternummer van 2024 staan weer mooie artikelen, die zeker de moeite van het lezen waard zijn. 

Leden van de Historische Vereniging Schagen krijgen het blad vier maal per jaar op de mat. Losse nummers kosten € 7,- en zijn verkrijgbaar bij Boekhandel Plukker of bij de vereniging. In het winternummer van 2024 vindt u onder andere artikelen van Ton Smakman over het schoonrijden, van Robert Witsen het derde deel over de Duitse bezetter in Schagen en van Adrie Pater de geschiedenis van boekhandel Plukker. 

Een voorproefje:

Schoonrijden als typische Noord-Hollandse sport (met winnaars uit Schagen)

Eind april overleed voormalig schoonrijdster Gré Muntjewerf-Slikker uit Oudesluis, de laatste jaren wonend in De Bron. Ze werd in de zeventiger jaren driemaal individueel kampioen van Nederland in het schoonrijden. En won samen met Piet de Groot uit Breezand driemaal de landstitel in de paren.

Waarschijnlijk werd er aan het eind van de Middeleeuwen al aan schoonrijden gedaan. Populair onder wordt het pas in de Gouden Eeuw. Door de gegoede burgerij vooral, zij vindt het ordinaire hardrijden in ondergoed niet erg getuigen van zedelijk besef. Men vindt het maar klauwen, het heeft geen stijl. Het idee dat de mooie romantische winters rijk en arm met elkaar verbonden, gaat derhalve maar gedeeltelijk op. In eerdere tijden verdeelden de activiteiten op het ijs de samenleving juist.  

Het schoonrijden heeft haar wortels echter in Noord-Holland. In de Kakelepost van december zullen we uitgebreid op ingaan en komen diverse regio- én landskampioenen langs.

De verbrande panden van Schagen

Drie maanden geleden gingen twee panden aan de Gedempte Gracht verloren door een serieuze brand, om precies te zijn maandagmiddag 9 september. Had het een week eerder gebeurd dan was de kortebaandraverij pardoes afgelast. Zo groot was de commotie en bedrijvigheid op deze middag. 

Hoewel Schagen gevrijwaard is van grote stadsbranden weten we hier alles van branden: die als gevolgd van de treinbeschieting op 12 september van het laatste oorlogsjaar, de branden op de Markt van de Roode Leeuw, de Andrébar en uiteraard de Grote Kerk. In de Kakelepost van december blikken we - met foto's - terug op deze vuurzeeën en kijken we wat deze branden met elkaar gemeen hebben.

Ton Smakman

Auteur Wilbert Korevaar vertelt over voetbal in de Tweede Wereldoorlog in Schagen in zijn lezing voor de Historische Vereniging Schagen en Omstreken op woensdagavond 27 november in de Nieuwe Nes in Schagen, Aanvang 20.00 uur. 

Korevaar belicht in zijn lezing specifiek de voor Schagen bijzondere verhalen. Bijvoorbeeld over Jan van der Ben, de topscorer van VV Schagen en verzetsstrijder. Over Nico de Beurs, speler van VV Schagen die zijn periode als dwangarbeider met de dood moet bekopen. Over hoofd spionagedienst in Schagen Frits Bongenaar, tevens voorzitter van SRC. Over de verzetsmannen Gerrit Anneveldt, Siem Breebaart en Jan van Ketel (VV Schagen) en de SRC-voetballers Henk Koomen en Piet van Nuland die bij de illegale drukwerkzaamheden van de gebroeders Plukker de wacht houden. Over Gerrit Sloof (VV Schagen) die bijna duizend onderduikers helpt en Duitse concentratiekampen overleeft. Over een Schagen-voetballer uit een NSB-gezin en een SRC-voetballer die voor de Waffen-SS kiest en aan het oostfront deserteert uit het Duitse leger. 

 Gert Boontjes (vv Schagen) op de schouders 1942                                                                                                                         

Korevaar heeft uitgebreid onderzoek verricht naar het voetbal in de Noordkop tijdens de Tweede Wereldoorlog voor zijn recent verschenen boek: 'Voetbal als verzetje  - Sterven voor het vaderland'. Met het voetbal als kapstok wordt belicht hoe iedere voetbalvereniging en de individuele spelers trachten te overleven onder de toenemende druk van de Duitse bezetter. En hoe de clubs zich na de bevrijding en de sportzuivering weer oprichten. 

Het boek staat vol verhalen over spelers uit de regio die als militair, dwangarbeider, krijgsgevangene, verzetsstrijder of collaborateur verschrikkelijke dingen hebben meegemaakt. Bijna 200 voetballers uit de Noordkop moeten door de Arbeitseinsatz onder vaak onmenselijke omstandigheden als dwangarbeider werken in fabrieken voor de Duitse oorlogsindustrie. 43 voetballers uit de Noordkop overleven de oorlog niet. Zij sterven in de strijd, door ontberingen of geweld in krijgsgevangenschap, door ziekte of uitputting als tewerkgestelde in nazi-Duitsland, door de geallieerde bombardementen, als gefusilleerde verzetsstrijder of vanwege hun Joods-zijn in een vernietigingskamp. Zij krijgen in het boek een gezicht.

  Duitse militairen in 1941 tegen vv Callantsoog

Korevaar schreef eerder (in 2020) het boek 'Een gejuich davert langs de velden', over het ontstaan van de voetbalclubs in de Noordkop vanaf 1888. De lezing in de Nieuwe Nes aan het Schoenmakerspad 1 in Schagen begint om 20:00 uur. De entree is gratis voor leden van de Historische Vereniging Schagen. Niet-leden betalen € 5 entree.