De Historische vereniging organiseert ook vier lezingen per jaar over zeer uiteenlopende aspecten van de lokale geschiedenis, die echter allemaal een verbondenheid met Schagen en omgeving hebben. De laatste lezing was van Carla Soonius. Hieronder kunt u zien welke lezingen er de laatste periode zijn geweest:
De tweede lezing van het jaar 2023 is op woensdag 19 april na de jaarvergadering en heeft de titel: Wat heb je er aan? In deze lezing, die om 20.30 uur begint, neemt Rutger Jan Bredewold ons mee door de wereld van de schilderkunst, die ontstond als een soort magie in donkere grotten. Hij maakt met ons een reis van het verleden naar het heden aan de hand van tekeningen, schilderijen en prenten. Hij leidt ons daarbij van grotwanden als drager van de voorstellingen naar kunstvormen op andere dragers. Zo waren schilderijen lang het beeldverhaal in de kerken. Het bood historici een redelijk gedetailleerd beeld van het verleden. Tegenwoordig heeft iedereen een camera op zak. Hoe gedetailleerd wil je het hebben. De vraag luidt: Is het nu gedaan met de kunst?
Doolhof van Dirk Breed
De lezing na de jaarvergadering op woensdag 27 oktober 2021 om 20.15 uur. De lezing met de titel Archeologie en cultuurhistorie in Schagen 2.0 werd gegeven door Carla Soonius, archeoloog van Westfriesland.
De lezing van Thea en Jan Roos behandelde de houding van de Noord-Hollandse waterschappen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Volgens de gangbare opvatting ging de oorlog geruisloos aan de waterschappen voorbij. In de lezing op woensdag 5 februari 2020 lieten Thea en Jan Roos zien, dat het tegendeel het geval was.
Het verhaal achter de gesloten deuren van het Schager café De presentatie in beeld met toelichting door Ton Smakman vond plaats op vrijdag 11 oktober 2019. In de pauze en na afloop was er bier verkrijgbaar, volgens oud Schager recept gebrouwen. In het kort stonden eten, drinken en slapen in vroeger tijden in Schagen centraal op deze avond in café het Oude Slot op de markt.
Op woensdagavond 17 april 2019 hield de heer Jos Kaldenbach, voorzitter van de Werkgroep Genealogisch Onderzoek Duitsland voor de Historische vereniging Schagen en omstreken een lezing. Hij deed verrassende vondsten op de digitale snelweg.
Lezing Wout Smit: Een familie-epos uit het Koegras
Wout Smit gunde ons in zijn lezing ‘Een familie-epos uit het Koegras’ voor de Historische Vereniging Schagen en omstreken op 23 januari 2019 een blik in verleden van deze polder. Bij de gemeentelijke herindeling van 2013 heeft Schagen een deel van het Koegras erbij gekregen.
Wout Smit publiceerde onlangs het boek ‘Het schandaal van Oosterland’ over de amoureuze escapades van de Duitse kroonprins tijdens zijn internering op Wieringen. In voorbereiding is een boek over de omwenteling in het Koegras van veeteelt naar bloembollenteelt.
Lezing Bert Siezen: Persfotografie vanaf 1860
In zijn lezing van 28 november 2018 nam Bert Siezen ons mee op een reis langs de portretfotografie vanaf 1860. In die tijd was een foto maken of laten maken geen kleinigheid. In zijn studio had de fotograaf een scala aan attributen om het model mooi te fotograferen. Daar maakten ze ook reclame voor. Velen sloofden zich uit met mooie reclameopdrukken op de achterkant van de foto's. Na de pauze kwam de dubbele moord die in die tijd in Schagen plaatsvond aan bod. De aanleiding van de moord door een 17-jarige jongen wordt in de lezing duidelijk gemaakt. Een spannend verhaal met een opzienbarende afloop.
De drie lezingen in de eerste helft van 2018 gingen over de volgende onderwerpen: In de eerste lezing nam Lisa Timmerman ons op woensdag 17 januari mee op een trip door ‘De vier Noorder Koggen.
Lezing twee was op woensdag 14 maart door Karel Numan en had als titel Waardgeerzen. Deze lezing gaat over het gebied van de zogeheten Waardgeerzen. Dit gebied is de Schagerwaard (plus een reeks kleinere vroegere meren) en Heerhugowaard. De helft van het gebied behoorde ooit tot de goederen van de abdij van Egmond. Het oorspronkelijke land van beide waarden werd beschermd door de Schagerdam nu de Valkkogerdijk als onderdeel van de grote West-Friese Omringdijk en de 'ommeringk van dijken' die werd aangelegd om deze beide waarden. Wat er in de loop van de tijd is gebeurd met dit gebied, wie het bewoonden of bewerkten, ook daarover zal het gaan.
De derde lezing was op woensdag 18 april door Fred Timmer en handelde over Schager messen. Fred Timmer schreef een boek over de vervaardiging en handel van deze messen in de 16 e en 17 e eeuw in Schagen. In de lezing gunde hij ons een blik in de rijke geschiedenis van de messenmakerijen in onze stad. Rond 1570 komt de eerste messenmaker in beeld. Een eeuw later zijn 33 messenmakerijen actief in Schagen. In deze bedrijfstak werken dan 120 à 130 man en dat is veel voor deze tijd in zo'n klein stadje. Het is dus veilig om te stellen dat de Schager messen een succes zijn. Ze zijn niet alleen sierlijk, maar ook van een goede kwaliteit. Zo goed dat belangstelling uit het buitenland niet uitbleef. Uiteindelijk was de moordende concurrentie, waar 'fair play' ver te zoeken was, te veel voor de Schager messen nijverheid.
In 2017 gingen de lezingen over de strijd tegen het water in Middeleeuws West-Friesland ‘Onder golven bedolven / Dwars door de Dijk’ op 18 januari; verder ‘Vrouwenkloosters in West-Friesland’ op 8 maart, Frans Diederik verhaalde in november over Hilde (uit het huis van Hilde) en maakte daarmee een koppeling tussen archeologie en geschiedenis.